Soorten gokproblemen
Bij sommige spelers ontstaat er een evolutie van 'recreatief gokken' (geen problemen), naar overmatig gokken, problematisch gokken, tot gokafhankelijkheid (of gokverlaving).
Custer beschreef een speelverslaving in verschillende fases: van 'winnende fase', over 'verliezende fase', tot 'wanhopige fase'. In praktijk zullen deze fases in elkaar overvloeien.
Ook al wordt er bij gokken niet echt een middel gebruikt, toch kan er verslaving ontstaan, die vergelijkbaar is met drug- of alcoholafhankelijkheid.
Overmatig gokken of de 'winnende fase'
Je speelt regelmatig of vrij intensief met tussenpauzes. Je krijgt er een kick van vooraf en terwijl je bezig bent. Je wint regelmatig en je wilt meer en meer spelen omdat je bijzonder optimistisch bent over je winstkansen.
Je ondervindt nog geen zware problemen, maar regelmatig verlies je de tijd uit het oog wanneer je aan het spelen bent. Je let ook op je geld, maar het gebeurt steeds vaker dat je je laat gaan en meer geld uitgeeft dan de bedoeling was. Eventuele opmerkingen uit je omgeving over gokken, wuif je weg. Je hebt immers 'alles onder controle'. Geld lenen doe je nog niet zo snel, maar geld dat eigenlijk ergens anders voor bedoeld was durf je wel gebruiken.
Je krijgt fantasieën over grote winsten of 'het grote lot'. Je zet geleidelijk meer geld in en je gaat allerlei 'technieken' gebruiken omdat je het spel wilt 'beïnloeden'. Na enige tijd wordt je er meer van overtuigd dat je 'technieken' of het 'aanvoelen van geluksmomenten' winst opleveren. Je gaat ook meer oefenen met bepaalde spelen om je techniek te verfijnen. Verlies is te wijten aan zo'n 'oefensessie', aan 'zwakkere momenten' waarbij je niet geconcentreerd genoeg was, of aan andere factoren zoals een slecht afgestelde gokautomaat. Wat je verloren hebt, wil je soms gaan 'terugwinnen'. Wat je wint zet je terug in.
Je gaat mogelijk ook meer alleen spelen. Gezelschap zou je immers uit je 'concentratie' kunnen halen of vragen kunnen stellen bij steeds hogere inzetten. Je begint meer aan gokken te denken, zeker op momenten dat je je verveelt. Geleidelijk wordt het gokken een vaste waarde in je leven. Je ziet jezelf als een 'ervaren gokker'.
Een paar zware verliesmomenten of conflicten met je omgeving kunnen je 'wakker schudden'. Wanneer je dat echter blijft negeren kan je een problematische gokker worden.
Problematisch gokken of de 'verliesfase'
Je ondervindt regelmatig problemen wegens je gokken. De rest van je leven gaat eronder lijden en je gaat zaken verwaarlozen. Je krijgt conflicten met je omgeving en je probeert je daarvoor af te sluiten.
Je krijgt geldproblemen, en schulden worden weggewerkt door nieuwe leningen. Als je werk hebt, begint dat er nu ook onder te lijden. Je kan je moeilijk concentreren op iets anders dan gokken.
Je voelt je dikwijls gespannen, je piekert meer en je kan last krijgen van fysieke klachten. Ondanks deze problemen blijf je toch verder gokken.
Je gaat zelfs meer gokken, besteedt er meer tijd aan en je gaat met hogere bedragen spelen. Als je niet speelt ben je voortdurend bezig met het 'regelen' van geld om te kunnen gokken. Wat je verliest wil je nu absoluut terugwinnen. Desnoods de volgende dag. Het wordt een obsessie. Als je wint zet je dat onmiddellijk opnieuw in. Je neemt grotere risico's.
Je ziet weinig andere oplossingen voor je problemen dan 'je grote slag slaan'. Dat zou al je problemen in één klap uit de wereld helpen. Daarmee zou je ook alles kunnen goedmaken voor de mensen die je benadeeld hebt. Dan zouden ze zien dat jij het bij het rechte eind had.
Anderzijds heb je soms de grootste twijfels over die 'magische oplossing'. Omdat je mogelijk in een geïsoleerde positie zit wegens het gokken, kan je echter moeilijk iemand in vertrouwen nemen. Bij momenten voel je je helemaal 'vast' zitten. Je kan hiervan gebruik maken om het tij te keren. Misschien op eigen kracht of gesteund door iemand in vertrouwen te nemen. Als je dat niet doet riskeer je verder af te glijden naar verslaafd gokken.
Gokverslaving of de 'wanhopige fase'
Je ondervindt nu permanente problemen door je gokken. Alles is in een stroomversnelling terecht gekomen. Je omgeving weet nu duidelijk wat er aan de hand is, op het werk dreigt ontslag of je bent al ontslagen.
De schuldenberg is bijna niet meer te overzien. Mogelijk wordt er beslag gelegd op je inkomen of moet je huis verkopen. Je kan gemakkelijk in de verleiding komen om anderen te bedriegen, geld te stelen of criminele dingen te gaan doen om toch maar aan geld te geraken. Gokken heeft je leven overgenomen.
Het lijkt alsof je aan niets anders dan gokken kan denken, door het 'herbeleven' van vroegere gokervaringen, het plannen van de volgende goksessie, het 'regelen' van geld. Je voelt voortdurend dat de controle over je gedrag je ontglipt. Je moet gaan gokken, want dat lijkt het enig waarmee je je nog even goed kan voelen. Je bent immers permanent gespannen, prikkelbaar en opvliegend. De negatieve reacties van anderen duwen je verder in het isolement.
Je kan meer gaan drinken of drugs gebruiken om de onlustgevoelens te verdoven. Je kan je erg somber gaan voelen en last krijgen van angsten of paniekaanvallen. Het is mogelijk dat je aan zelfmoord begint te denken, omdat je geen uitweg meer ziet.
Als je niet kan gokken krijg je last van 'ontwenningsverschijnselen': hevige onrust, angst, slapeloosheid, zware hoofdpijn en andere lichamelijke klachten.
Toch kan je ook in deze situatie nog verandering brengen. Hier heb je waarschijnlijk wel hulp bij nodig. Al is het maar om materiëel terug op eigen benen te kunnen staan en geleidelijk je schulden onder controle te krijgen.