Overtuigingen, denkfouten en bijgeloof
Normaal gezien leren mensen uit hun ervaringen, om van daaruit hun gedrag te sturen. Bij gokken valt er echter niets te leren omdat de uitslag van het spel door toeval bepaald wordt. Sommigen gaan meer dan anderen op zoek naar betekenissen in het patroon van winst en verlies. Dit kan tot een verkeerde interpretatie van de werkelijkheid leiden, namelijk tot het idee dat je invloed op het spel kan hebben .
Waarom kan je als speler uiteindelijk niet winnen?
Waarom kan je geen controle hebben over het spel?
Waarom kan je niet 'beter' worden in gokken?
Dergelijke foutieve overtuigingen of 'denkfouten' worden niet enkel door geroutineerde spelers gemaakt. De meeste mensen die een kansspel spelen vervallen wel eens in 'magisch denken'. Ze gebruiken geboortedatums, hun 'lievelingskleur' of 'geluksgetallen' om hun keuzes te bepalen. Dat hoort een beetje bij de 'magie' van het spel, zonder dat het echt iets betekent.
Zijn overmatige gokkers dommer dan anderen?
Neen, zeker niet! Uit onderzoeken weten we dat spelers gemiddeld even intelligent zijn dan niet-spelers. Het is trouwens dikwijls net door hun intelligentie dat gokkers de meest ingewikkelde theorieën gaan ontwikkelen in een poging om het toeval te slim af te zijn. Veel spelers zijn ook hardwerkende doorzetters, die dikwijls veel verwezenlijkt hebben op andere terreinen. In dat geval echter niet dankzij hun gokken, maar ondanks hun gokken.
Alle mensen kunnen in denkfouten of 'bijgeloof' vervallen omdat we niet enkel denkende - laat staan 'logische' - wezens zijn, maar ook door emoties gedreven worden. Gokkers worden meegesleept in het spel, niet alleen om te winnen, maar ook om de 'kick', de sensatie en de 'magie'. Dat verklaart voor een groot deel hun 'goedgelovigheid', die voor buitenstaanders soms zo onbegrijpelijk is.
Meer info
Waarom verlies je op lange termijn?
Realiseer je altijd dat gokken gebaseerd is op toeval en dat je het spel niet kan beïnvloeden. Winst of verlies hangt af van de kans op een bepaalde uitkomst en die kans kan met behulp van kansberekening precies berekend worden. Uitbaters van kansspelen hebben die berekening gemaakt en stellen de regels zo in dat ze uiteindelijk altijd winst maken.
Als je maar één of een paar keer speelt kan je 'meeval' kennen en winnen. Speel je systematisch en langdurig, dan verlies je altijd, ook al heb je dat niet in de gaten. Onderstaande illustratie geeft weer wat er gebeurt op lange termijn.
Door de regelmatige 'winstjes' heb je niet door dat je steeds meer verlies maakt. Winst onthouden we en verlies vergeten we liefst zo snel mogelijk. Daarom is het belangrijk je inzetten, winsten en verliezen te registreren, bijvoorbeeld in een gokdagboek.
Een voorbeeld. De wet voorziet een minimum 'herverdelingsgehalte' van 84% voor een gokautomaat. Een speler ziet hier winstmogelijkheden in. De gokautomaat moet immers 84% van de inkomsten terug 'herverdelen'. In feite komt dit echter neer op een negatieve winstverwachting voor de speler van 16%!
Natuurlijk win je als speler af en toe iets, anders zou je niet verder spelen. Maar gemiddeld op langere termijn gezien, lever je telkens 16% in. Dus regelmatig 100 euro inzetten betekent dat je daarvan slechts 84 euro terugkrijgt. Deze 84 euro inzetten betekent opnieuw 16% van 84 euro (=13.44 euro) inleveren. Dus dan hou je nog 70.56 euro over, enzovoort. De uitbater of eigenaar van het gokspel wint daarentegen wel. Namelijk gemiddeld 16% van de inzetten.
Waarom kan je geen controle over het spel hebben?
Omdat iedere spelronde op zichzelf staat. Ieder spel is een losstaande gebeurtenis, die onafhankelijk is van de vorige resultaten. Bij een kansspel heb je dus niets aan 'kennis' of 'ervaring' uit vorige spelbeurten.
Ter illustratie. Steek 100 knikkers in een zak, 99 witte en 1 rode. Als je die rode knikker trekt, win je. Een witte betekent verlies. Je laat de getrokken witte knikker echter niet uit de zak. Na elke beurt moet de knikker terug in de zak. Bij de eerste beurt is je winstkans 100 tegen 1. Maar alle volgende keren eveneens! Ook al trek je 50 keer na elkaar een witte, de 51ste keer blijft je kans 100 tegen 1. Kansspelen werken net zo.
Bovenstaande wordt ook "onafhankelijkheid van spelrondes" genoemd. Dit betekent:
- Dat het onmogelijk is het resultaat te voorspellen.
- Dat je je kansen niet kan verhogen door vaker of hoger in te zetten.
- Dat ieder spel een volledig nieuw spel is.
- Dat de waarschijnlijkheid dat je gaat winnen steeds dezelfde blijft, hoeveel rondes je ook speelt.
Conclusie: Je komt nooit 'dichterbij' winst!
Waarom kan je geen vaardigheid krijgen in gokken?
Omdat je geen controle kan hebben op het toeval en je dus ook niet kan terugvallen op ervaring of handigheid. Je wordt misschien handiger in het hanteren van speelkaarten of stijlvoller in het werpen van dobbelstenen, maar er is niets wat je kan doen om je winstkans te verhogen. Het idee dat je toch invloed kan hebben op de uitslag van een kansspel wordt 'illusie van controle' genoemd.
De illusie dat je controle hebt wordt enerzijds in de hand gewerkt door de presentatie van het spel:
- Door de suggestie dat je de symbolenreeks op de 'juiste' plaats zou kunnen zetten, en dus het resultaat zou kunnen beïnvloeden.
- Door het onthouden of tellen van alle kaarten bij Black-Jack, om te voorspellen welke kaart je zal krijgen.
- Door het tonen van de vorige resultaten bij roulette, zodat je naar een 'systeem' gaat zoeken.
- Dat je voorspellingen zou kunnen doen op basis van statistieken van vorige paardenrennen of voetbalwedsrijden.
Anderzijds kan de speler 'in de ban van het spel' zelf illusies gaan creëren onder de vorm van bijgeloof:
- 'Goed schudden met dobbelstenen en erop blazen werkt.'
- 'De 21ste van elke maand zal ik geluk hebben, want dat is 3 keer het geluksgetal 7.'
- 'Als ik probeer niet te winnen, dan win ik.'
- 'Deze machine gaat geven, want er heeft vandaag nog niemand op gewonnen.'